Leczenie artrozy stawu kolanowego

Artroza stawu kolanowegojest chorobą zwyrodnieniowo-dystroficzną tkanki chrzęstnej, która prowadzi do odsłonięcia główek kostnych i upośledzenia ruchomości w stawie. Choroba ma charakter niezapalny i powoli postępuje – przejście od początkowego stadium do niepełnosprawności trwa od kilku lat do kilkudziesięciu lat. Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego jest jedną z 5 głównych przyczyn niepełnosprawności i niepełnosprawności na całym świecie.

Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego (gonartroza) dotyka ponad 20% osób powyżej 55 roku życia, jednak choroba ta szybko się młodnieje – coraz częściej jej objawy pojawiają się w wieku 25 lat.

Terminowe leczenie artrozy stawu kolanowego pomoże uniknąć powikłań i zniszczenia tkanki chrzęstnej.

Objawy choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego

Zużyciu chrząstki stawowej towarzyszą charakterystyczne objawy, których intensywność zależy od stadium choroby.Najczęściej pacjenci skarżą się na:

• sztywność poranna i zmniejszona ruchomość stawu (po przebudzeniu wymagana jest rozgrzewka);
• ból i dyskomfort w kolanach, które nasilają się po wysiłku fizycznym (długi spacer, bieganie lub stanie) i ustępują po odpoczynku;
• na II etapie – tzw. początek bólu, który pojawia się po długim pobycie w jednej pozycji;
• zwiększone zmęczenie, które często przypisuje się zmianom związanym z wiekiem;
• suchy, szorstki chrupnięcie, który jest regularnie powtarzany przy zginaniu i rozpinaniu kolan;
• obrzęk i inne objawy stanu zapalnego, które pojawiają się w 2. stadium choroby z powodu urazu tkanek okołostawowych;
• meteowrażliwość, nasilone objawy w zimnych porach roku.

Podczas próby zgięcia kolana dotkniętego gonartrozą do oporu, pojawia się ostry ból i uczucie fizycznej przeszkody. W późniejszych stadiach, nawet przy leczeniu artrozy stawu kolanowego, pacjenci mają zaburzony chód (staje się kołysząc, pacjenci chodzą na sztywnych nogach), deformacja kończyn dolnych pojawia się w postaci liter „O" lub „X ".

Podstępność choroby polega na tym, że może ona przebiegać latami w postaci utajonej, a pierwsze znaczące objawy często pojawiają się dopiero w II etapie - kiedy nie jest już możliwe całkowite odtworzenie chrząstki maziowej.
Dlatego ważne jest, aby zgłosić się do lekarza przy pierwszych oznakach dyskomfortu w kolanach - na przykład słabych, jakby ciągnących bólach, które pojawiają się, gdy nie ma wystarczającej produkcji mazi stawowej. Pamiętaj: ból kolana nie jest normalny, niezależnie od wieku. Terminowe badanie i leczenie artrozy stawu kolanowego I stopnia może całkowicie uchronić Cię przed rozdzierającym bólem stawów w starszym wieku.

Co się stanie, jeśli nie leczy się choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego?

Przy samoleczeniu, nieprzestrzeganiu zaleceń lekarza lub braku leczenia choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego postępuje średnio 3-8 razy szybciej niż przy złożonej terapii. Jeśli gonartroza postępuje agresywnie, pacjent może utracić zdolność do normalnego poruszania się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego.

Szczególnie ważne jest skuteczne leczenie artrozy kolan w ostrej fazie. Może ją sprowokować wilgotna zimna pogoda, stres fizyczny lub emocjonalny, alergie, zatrucia, przeprowadzka w region o innym klimacie - jednym słowem każda wstrząsa dla organizmu. Zaostrzenie artrozy następuje wraz ze zniszczeniem dużej liczby chondrocytów. W odpowiedzi organizm wytwarza enzymy, które są przeznaczone do przetwarzania i usuwania martwych komórek. Jeśli jednak ich stężenie jest zbyt wysokie, cierpią również zdrowe obszary chrząstki - błony komórkowe stają się cieńsze, na wyściółce maziowej stawu pojawiają się ogniska erozji. Proces ten, jeśli nie zostanie zatrzymany przez leczenie artrozy stawu kolanowego lekami, może trwać kilka tygodni, a przy chronicznym stresie, braku snu lub niedostatecznej diecie może być trwały.

Ostatecznie, bez leczenia, choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego prowadzi do całkowitego zmniejszenia światła przestrzeni stawowej z powodu wzrostu osteofitów. Szczelina niezbędna do normalnego ruchu zamyka się, a pacjent nie może zgiąć nogi nawet o 30-45 °. Trudność polega nie tylko na wchodzeniu po schodach, ale także próbie wstania z kanapy lub normalnym poruszaniu się. Stanowi temu towarzyszy ból, któremu nie pomagają konwencjonalne środki przeciwbólowe. W takich przypadkach istnieje tylko jedna opcja leczenia artrozy stawu kolanowego - chirurgiczna, z całkowitym zastąpieniem architektury stawowej protezą i późniejszą długotrwałą rehabilitacją. Ale nawet w tym przypadku większość pacjentów nie wraca do całkowicie normalnego życia.

Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego

W zależności od stadium choroby i stanu stawu stosuje się zachowawcze lub chirurgiczne leczenie artrozy stawu kolanowego.

Leczenie artrozy stawu kolanowego I stopnia odbywa się zawsze metodami zachowawczymi - przy udanej kombinacji okoliczności i dobrej samodyscyplinie pacjenta możliwe jest wyleczenie choroby lub stabilna remisja.

Leczenie artrozy stawu kolanowego II stopnia z reguły opiera się na zastosowaniu wszystkich metod leczenia zachowawczego, jednak lekarz może zdecydować o drobnych zabiegach chirurgicznych w stawie, jeśli choroba rozwija się agresywnie lub z powikłaniami.

Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego stopnia 3 prawie zawsze obejmuje zabieg chirurgiczny.

Kompleksowe leczenie zachowawcze artrozy stawu kolanowego polega na usunięciu bólu i stanów zapalnych, odbudowie tkanki chrzęstnej oraz zwiększeniu zakresu ruchu w stawie. W tym celu pacjentowi przepisuje się ortopedyczny reżim obciążeń i odpoczynku, leki o działaniu ogólnoustrojowym i lokalnym (hormonalne i niehormonalne środki przeciwzapalne, przeciwbólowe, chondroprotektory i inne). Popularność zyskują również innowacyjne metody biologiczne – wstrzykiwanie leków do leczenia artrozy stawu kolanowego bezpośrednio do worka stawowego. W tym przypadku stosuje się iniekcje PRP (osocze bogatopłytkowe) oraz iniekcje komórek macierzystych pozyskanych z własnej tkanki tłuszczowej pacjenta. Równolegle połączone są metody pomocnicze i rehabilitacyjne - fizjoterapia, masaż, terapia manualna, ćwiczenia terapeutyczne.

Leczenie chirurgiczne choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego przeprowadza się w przypadkach, gdy leki są bezsilne.Przy tej patologii lekarz może przepisać następujące interwencje:

• Artroskopia kolana. Zbiorcza nazwa grupy małoinwazyjnych operacji mających na celu usunięcie złamanego fragmentu tkanki stawowej lub osteofitu lub częściowe wycięcie błony stawowej. Pozwala opóźnić lub wykluczyć protetykę, a także wyeliminować dyskomfort we wczesnych stadiach choroby. Stosowany przede wszystkim w leczeniu artrozy stawu kolanowego u pacjentów poniżej 60 roku życia.
• Osteotomia. Operacja wycięcia części kości i korekty osi obciążenia na zaatakowanym kolanie, co pozwala na spowolnienie zmian zwyrodnieniowych. Wykonywana jest najczęściej w leczeniu artrozy stawu kolanowego II stopnia.
• Endoprotetyka. Częściowa lub całkowita wymiana stawu kolanowego na implant tytanowy, która trwa 15-20 lat. Ta technika jest ostatecznością, ponieważ niesie ze sobą pewne ryzyko. Polecany dla pacjentów powyżej 55 roku życia.

Wszystkie te operacje wymagają okresu rekonwalescencji i mają szereg przeciwwskazań, dlatego najlepszą opcją jest profilaktyka (terapia ruchowa, chondroprotektory) i leczenie artrozy stawu kolanowego we wczesnych stadiach.

Oprócz głównych metod leczenia stosuje się dietoterapię i inne metody redukcji masy ciała. Do odciążenia chorego stawu stosuje się bandaże i inne ortezy (laski, wkładki ortopedyczne itp. ).

Leczenie artrozy stawu kolanowego zleca reumatolog lub ortopeda. Na pierwszej wizycie wykonuje badanie palpacyjne stawu, wykonuje badania ruchowe, a następnie kieruje pacjenta na tomografię lub radiografię.

Ćwiczenia terapeutyczne na artrozę kolana

Ćwiczenia terapeutyczne kończyn obręczy dolnej są uważane za najskuteczniejszą metodę zmniejszania bólu i leczenia artrozy stawu kolanowego I stopnia. Pierwsze efekty ćwiczeń terapeutycznych pojawiają się po 2-4 tygodniach ciągłego treningu. Ciągłość w leczeniu artrozy stawu kolanowego jest jednym z głównych czynników wpływających na skuteczność terapii ruchowej. Pełnoprawna lekcja odbywa się 1 raz dziennie każdego dnia, zaleca się również wykonywanie co najmniej 3-4 treningów w ciągu dnia.

Ćwiczenia terapeutyczne na artrozę stawu kolanowego w okresach remisji pomogą złagodzić ból.

Głównym zadaniem ćwiczeń fizycznych w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego jest wzmocnienie mięśni ud i podudzi, utrzymanie elastyczności więzadeł i ścięgien oraz walka z charakterystycznym dla artrozy zanikiem mięśni. Pozwala to przenieść obciążenie ze stawu na struktury okołostawowe – a tym samym spowolnić mechaniczne ścieranie chrząstki, zmniejszyć stan zapalny.

Ćwiczenia w leczeniu artrozy kolana wykonujemy na obie nogi! Jeśli pojawi się ostry ból, sesję należy przerwać lub kontynuować w łagodniejszym tempie.

1. Pozycja wyjściowa - leżąc na plecach. Jedna noga jest wyprostowana na podłodze, druga uniesiona zgięta pod kątem 90° (dolna noga równolegle do podłogi). Wykonujemy ruchy podudziem w górę iw dół, o ile pozwala na to zakres ruchu w stawie.
2. Pozycja wyjściowa - leżąc na plecach. Zróbmy ćwiczenie na rowerze.
3. Pozycja wyjściowa - leżąc na brzuchu. Po kolei machamy nogami, starając się zbliżyć pięty jak najbliżej pośladków.
4. Pozycja wyjściowa - leżąc na boku, ramię zgięte pod głową lub wysunięte nad głowę w jednej linii z ciałem. Druga ręka spoczywa na boku. Podnosimy się z prostą nogą. Zmieniamy strony.
5. Pozycja wyjściowa - leżąc na plecach. Wyciągamy nogi po podłodze piętą do przodu (od siebie), skarpetki patrzą „na siebie".
6. Pozycja wyjściowa - leżąc na brzuchu. Wykonujemy ćwiczenie „łódź". Jeśli sprawność fizyczna nie pozwala, kładziemy dłonie po obu stronach klatki piersiowej i po kolei cofamy nogi, doświadczając napięcia w tylnej części uda i podudzi.
7. Pozycja wyjściowa - leżąc na plecach. Naprzemiennie obracamy stopy, starając się opisać pełne koło skarpetkami.
8. Pozycja wyjściowa - stanie pod ścianą. Kucamy powoli i płynnie, nie odrywając pleców od ściany, aby rozłożyć obciążenie. Kiedy nogi są zgięte w kolanach o 90 °, zaczynamy płynny ruch w górę.
9. Pozycja wyjściowa - stojąca. Naprzemiennie poruszamy nogami do przodu, do tyłu i na boki.

Uwaga: ćwiczenia terapeutyczne po zabiegu na stawie mają swoją specyfikę i zmieniają się w zależności od tego ile dni minęło od zabiegu. Jest przepisywany przez lekarza - chirurga lub specjalistę rehabilitacji.

Masaż na chorobę zwyrodnieniową stawu kolanowego

Masaż leczniczy na artrozę kolana wykonywany jest na obu nogach. Na początku zwykle wymagane jest co najmniej 10-12 sesji z masażystą-rehabilitologiem lub za pomocą sprzętu do hydromasażu, jednak prosty masaż regenerujący można wykonać w domu. Obejmuje następujące rodzaje ruchów:

• powierzchowne głaskanie i tarcie (w górę iw dół, zgodnie z ruchem wskazówek zegara i przeciwnie do ruchu wskazówek zegara);
• sondowanie i rozciąganie opuszkami palców głębszych tkanek;
• szczypanie i stukanie w skórę.

Masaż na artrozę kolana powinien wykonywać specjalista, który nie uszkadza chorego stawu

Masaż własny można łączyć z leczeniem artrozy stawu kolanowego lekami: nie będzie zbędne nakładanie maści rozgrzewającej lub balsamu przed lub w trakcie sesji. Przed zabiegiem można również wziąć ciepłą kąpiel.

Ważne: masaż jest przeciwwskazany u pacjentów z objawami zapalenia (choroba zwyrodnieniowa stawów lub zaostrzenie choroby zwyrodnieniowej stawów). W takim przypadku wymagana jest terapia ostrej fazy.

Terapia dietetyczna na zapalenie stawów

Standardowy protokół żywieniowy w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego wymaga:

• ograniczyć żywność i potrawy bogate w węglowodany proste (białe pieczywo, słodycze, przekąski, słodycze, ziemniaki, cukier);
• wykluczyć potrawy przetworzone (gotowe do spożycia) i bogate w sól - fast food, półprodukty, kiełbasy;
• unikaj alkoholu, kawy bezkofeinowej i tłustych mięs.

Zamiast tego uwzględnij w menu:

• dania ze zbóż kiełkujących i pełnoziarnistych;
• tłuste ryby z mórz północnych i dietetyczne mięso drobiowe;
• chrząstki (uszy, nyuszki, nogi i inne części zwierząt gospodarskich bogate w kolagen), galaretki i galaretki;
• owoce i warzywa bogate w witaminy i antyoksydanty (zwłaszcza witaminy A, B12, C, E);
• orzechy i inne źródła kwasów tłuszczowych omega i cennych minerałów.

Dieta na chorobę zwyrodnieniową stawu kolanowego zapewnia zbilansowaną dietę, która pomaga odbudować chrząstkę.

Zaleca się również leczenie choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego lekami - kompleksami witaminowo-mineralnymi (2 kursy rocznie).

Fizjoterapia w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego

W celu skutecznego leczenia artrozy kolan i wzmocnienia działania leków stosuje się następujące zabiegi fizjoterapeutyczne:

• magnetoterapia;
• laseroterapia;
• UHF;
• terapia ultradźwiękowa;
• amplipuls;
• elektroforeza (w tym lecznicza - z analginą, nowokainą lub chymotrypsyną);
• zastosowania ozokerytu i parafiny;
• termoterapia (krioterapia, induktotermia);
• fonoforeza (w szczególności z hydrokortyzonem);
• terapia balneologiczna (kąpiele siarkowe, siarkowodór).

Akupunktura w leczeniu artrozy stawu kolanowego II stopnia z reguły nie jest stosowana.

Przed wizytą na zabiegi należy skonsultować się z lekarzem - wiele rodzajów fizjoterapii jest przeciwwskazanych w przypadku zaostrzenia choroby.

Leki do leczenia artrozy stawu kolanowego

Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego lekami prowadzi się objawowo i z uwzględnieniem indywidualnej odpowiedzi pacjenta na wybrane leki. Farmakoterapia - zastrzyki, maści lub tabletki do leczenia artrozy stawu kolanowego - jest zwykle przepisywana na kursach lub w razie potrzeby.

W celu doboru odpowiednich leków do leczenia artrozy stawu kolanowego należy skonsultować się z lekarzem, który po przeprowadzeniu badań dobierze niezbędne leki.

Istnieje kilka kierunków leczenia artrozy stawu kolanowego lekami: ułatwienie życia pacjentowi, poprawa odżywienia chrząstki, regeneracja tkanki chrzęstnej, utrzymanie prawidłowego układu mięśniowo-szkieletowego.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne

Aby złagodzić zaostrzenia, NLPZ w tabletkach lub kapsułkach są przyjmowane w kursach (około 12 dni) lub w razie potrzeby, w zależności od nasilenia zespołu bólowego. Niekontrolowane przyjmowanie NLPZ z naruszeniem instrukcji lub zaleceń lekarza jest obarczone wrzodem żołądka lub jelit. Należy je przyjmować ze szczególną ostrożnością w połączeniu z glikokortykosteroidami i lekami wpływającymi na krzepliwość krwi. Dodatkowymi czynnikami ryzyka są wiek powyżej 65 lat, palenie tytoniu, picie alkoholu w trakcie kursu. W takich przypadkach lekarze zwykle zalecają wstrzykiwanie leków z pominięciem przewodu pokarmowego. Wraz z NLPZ pożądane jest przyjmowanie gastroprotektorów.

Maksymalny efekt można osiągnąć dzięki połączeniu ogólnoustrojowych NLPZ (do użytku wewnętrznego) i zewnętrznych - w postaci maści, kremów lub żeli. Druga opcja zapewnia efekt punktowy na dotknięty staw, a jednocześnie minimalnie wpływa na trawienie.

Kortykosteroidy (leki steroidowe stosowane w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego)

Leki hormonalne (HA) są zwykle stosowane do tzw. sterydowa blokada kolana w przypadkach, gdy NLPZ nie wystarczają do złagodzenia bólu i stanu zapalnego.

Zastrzyki glikokortykoidowe są uważane za ostateczność w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego lekami. Przynoszą ulgę już 20 minut po podaniu, ale mogą prowadzić do zaburzeń równowagi hormonalnej i uszkodzenia chrząstki, jeśli są przyjmowane niewłaściwie. Ze względu na skutki uboczne wielu ortopedów woli operację kolana od długotrwałej terapii HA.

Chondroprotektory w leczeniu artrozy stawu kolanowego

Środki chondroprotekcyjne na bazie wyciągów z żył i chrząstki bydła, ryb morskich i skorupiaków przyczyniają się do odbudowy chrząstki maziowej, dlatego są niezbędne w skutecznym leczeniu artrozy stawu kolanowego. Chondroprotektory zawierają dużą ilość glikozaminoglikanów – naturalnych polimerów, z których zbudowana jest tkanka chrzęstna. Dzięki temu chondrocyty (komórki chrząstki) stają się bardziej stabilne, wspomagają ich wzrost, wzbogacają płyn maziowy.

W przeciwieństwie do leków przeciwzapalnych, chondroprotektory praktycznie nie mają przeciwwskazań. Zapewniają skumulowany, przedłużony efekt - pierwsze ulepszenia pojawiają się po 1-3 miesiącach przyjmowania, a czas trwania kursu wynosi 3-6 miesięcy.

Działa drażniąco na skórę

Preparaty zewnętrzne do leczenia artrozy stawu kolanowego o miejscowym działaniu drażniącym poprawiają ukrwienie i odżywienie stawu, a także odwracają uwagę pacjenta od bólu. W tym celu stosuje się maści, żele, kremy i balsamy na bazie naturalnych składników – jadu pszczelego, ekstraktu z ostrej papryki.

W przypadku reakcji alergicznej (uporczywe zaczerwienienie i bolesność skóry, wysypka), w czasie ciąży i laktacji, a także w przypadku innych przeciwwskazań, lepiej unikać maści rozgrzewających w leczeniu artrozy stawu kolanowego i ogranicz się do ciepłych kąpieli, aplikacji i zewnętrznych środków przeciwzapalnych.

Protezy mazi stawowej

Jeśli w stawie jest za mało mazi stawowej, zaburzone jest przesuwanie się powierzchni stawowych. A co najważniejsze, zaczyna się głód chrząstki, ponieważ płyn stawowy, który odżywia ją jak gąbka, normalnie dostarcza składników odżywczych do wzrostu i utrzymania tkanki chrzęstnej. Aby zapobiec zniszczeniu komórek i mechanicznemu ścieraniu chrząstki stawu kolanowego, lekarz może przepisać zastrzyki z pochodnych hialuronu o wysokiej masie cząsteczkowej. Zastrzyki leku w leczeniu artrozy stawu kolanowego (wiskosuplementacja) wprowadza się bezpośrednio do torebki stawowej, co prowadzi do szybkiej ulgi, która trwa od 3 do 12 miesięcy po zakończeniu kursu. Jednak wraz z wprowadzeniem protez ryzyko zmian martwiczych lub infekcji w stawie pozostaje.

Środki przeciwskurczowe, przeciwbólowe, zwiotczające mięśnie

W przypadkach, gdy skurcze i napięcie mięśni uniemożliwiają pacjentowi zasypianie, powodują ból podczas ruchu, lekarz przepisuje leki przeciwskurczowe i zwiotczające mięśnie.

Proste leki przeciwbólowe nie są stosowane w leczeniu artrozy stawu kolanowego, ponieważ maskują ból, ale nie łagodzą stanów zapalnych. Możesz ich używać lub dostępnych NLPZ bez recepty przez okres do 10 dni, po czym wymagane jest badanie.

Forma uwalniania leków do leczenia artrozy stawu kolanowego

Dla wygody pacjentów leki do leczenia artrozy stawu kolanowego są produkowane w różnych postaciach. Czy jest między nimi różnica, a którą wybrać?

Preparaty do leczenia artrozy stawu kolanowego mają kilka form uwalniania: saszetki, zastrzyki, maści, tabletki. Wybierz to, co najbardziej Ci odpowiada.

Kapsułki, saszetki i tabletki do leczenia artrozy stawu kolanowego

Niesteroidowe leki przeciwzapalne, kortykosteroidy, chondroprotektory i środki zwiotczające mięśnie są dostępne w postaci doustnej. W tym przypadku są łatwe do dozowania, odbiór jest możliwy bez udziału pracownika medycznego, łatwo jest kontrolować, która część kursu została już ukończona. Przy przyjmowaniu doustnym chondroprotektory i NLPZ mają dość wysoką biodostępność (szczególnie w postaci saszetki).

Roztwory do wstrzykiwań

W formie zastrzyków można przyjmować wspomniane już NLPZ, HA, chondroprotektory i środki zwiotczające mięśnie, a także protezy mazi stawowej. Ta metoda leczenia choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego lekami wykazuje maksymalną biodostępność.

Ta metoda leczenia artrozy stawu kolanowego lekami jest bezpieczna dla trawienia, ale pożądane jest, aby iniekcje (dożylnie, domięśniowo w okolice stawu lub dostawowo) były wykonywane przez wykwalifikowany personel medyczny. Zastrzyki domięśniowe w pośladek lub udo można wykonać niezależnie.

Produkty do użytku zewnętrznego

Miejscowo drażniące, przeciwzapalne i chondroprotekcyjne maści stosowane są zewnętrznie w leczeniu artrozy stawu kolanowego. Zaletą takiego podawania leków jest bezpośredni wpływ na dotkniętą tkankę. Jednak bariera skórna staje na drodze substancji aktywnych – niestety często tylko 5% składników aktywnych dociera do pożądanych warstw tkanek.